Back to stories list

Pina ya Sakima Sakima's song Ulwimbo lwakwa Sakima

Written by Ursula Nafula

Illustrated by Peris Wachuka

Translated by Muyunda Malambo

Language Lozi

Level Level 3

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


Sakima napila ni bashemi ni kezela hae wa lilimo ze ne. Neba pila fa mubu wa muuna yanafumile. Ndu yabona ya bucwani neinzi kwa mafelelezo a mukoloko wa likota.

Sakima lived with his parents and his four year old sister. They lived on a rich man’s land. Their grass-thatched hut was at the end of a row of trees.

Sakima aaleikala na bafyashi bakwe pamo na nkashi yakwe uwamyaka ine. Baleikala pancende ya mukankaala umo. Iŋanda yabo iyafyani yabeleele kumpela ya miti.


Sakima hananani lilimo ze talu nakulile mi alatehelwa ki pono yahae. Sakima neeli mucaha yana fuyozwi.

When Sakima was three years old, he fell sick and lost his sight. Sakima was a talented boy.

Ilyo Sakima aali ne myaka itatu, alipofwile ku mulandu wa bulwele. Sakima aali mulumendo uwakwete icabupe.


Sakima naezanga lika zeng’ata kufita litaka zahae za lilimo ze silezi. Kamutala, nainanga ni babahulu bamunzi kuambola litaba zebutokwa.

Sakima did many things that other six year old boys did not do. For example, he could sit with older members of the village and discuss important matters.

Sakima aaleecita ifintu ifingi efyo abalumendo bamyaka mutanda baaleefilwa. Ico mwingamwenako cimo cakuti, uyu Sakima aaleikala pa bakulu bamumushi no kulanshanya pa milandu iikankaala.


Bashemi bahae ne ba beleka mwandu ya muuna wa mufumi. Neba zwanga fandu kakusasani sasani mi nikuyo kuta manzibwana luli. Sakima nasiyalanga ni kezela hae yomunyinyani.

The parents of Sakima worked at the rich man’s house. They left home early in the morning and returned late in the evening. Sakima was left with his little sister.

Abafyashi bakwa Sakima baaleebomba pa ŋanda ya mukankaala. Baaleefuma pa ŋanda ku macaaca no kubwela inshita ya bushiku. Sakima aaleeshaala na nkashi yakwe.


Sakima nalata kuopela lipina. Zazi lelimu bo mahe se ba mubuza, “Kikakai koitutelanga lipina ze Sakima?”

Sakima loved to sing songs. One day his mother asked him, “Where do you learn these songs from, Sakima?”

Sakima aalitemenwe ukwimba inyimbo. Ubushiku bumo banyina balimwipwishe abati, “Usambilila kwisa ishi nyimbo, Sakima?”


Sakima alaba, “litahanga fela Ima. Niliutwanga mwa toho yaka mi kipeto naopela.”

Sakima answered, “They just come, mother. I hear them in my head and then I sing.”

Sakima ayaswike ati “Shiisafye, maayo, nshumfwa mu mutwe elyo nashimba.”


Sakima na latanga ku opelela kezelaa hae yomunyinyani sihulu autwa tala. Kezelahae na teelezanga kuyena anze aopela pina yanalata ahulu. Nanyungwa maikuto kabaka la minembo ye ombaza.

Sakima liked to sing for his little sister, especially, if she felt hungry. His sister would listen to him singing his favourite song. She would sway to the soothing tune.

Sakima alitemenwe ukwimbila nkashi yakwe, maka-maka nkashi yakwe nga aumfwa insala. Nkashi yakwe aaleekutika uko Sakima aleimba ulwimbo atemenwe saana, ninshi ayamba ukuisunsuntila ku ciunda ca lwimbo.


“Kutela kuopela hape, Sakima,” kezelaa hae amukupa. Sakima na lumelanga mi nakona kukutela hape ni hape.

“Can you sing it again and again, Sakima,” his sister would beg him. Sakima would accept and sing it over and over again.

Nkanshi yakwe aaleemulomba ati, “Njimbilako na kabili, Sakima.” Sakima aaleesumina no kubwekeshapo ukwimba ulwimbo imiku iingi.


Lizazi lelimwi manzibwana bashemi bahae ba tilo punya basina mwangalo, Sakima alemuha kuli nekunani butata.

One evening when his parents returned home, they were very quiet. Sakima knew that there was something wrong.

Ubushiku bumo ilyo abafyashi bakwe baabwelele pa ŋanda, baalifye tondolo. Sakima aalishibe ukutiila pali ifyalubene.


Butata kibufi bo ma, bo ndate? Sakima abuza. Sakima alemuha kuli mwana a mufumi na tondahala. Mi ndatahe na lobehile hahulu pilu ni kuikutwa bulutu.

“What is wrong, mother, father?” Sakima asked. Sakima learned that the rich man’s son was missing. The man was very sad and lonely.

“Finshi ifilubene, maayo, taata?” efyo aabepwishe. Sakima Baamwebele ukutiila umwana wa mukankaala aalilubile. Umukankaala aali no bulanda nganshi kabili aalifye eka bulanda-bulanda.


“Nakona kuyo muopelela mwendi wa kona ku angulukelwa hape” Sakima a bulelela bashemi bahae. Kono bashemi bahae bahana. “Bona yale ki mufumi, wena usibofu feela, cwale unahana kuli pina yahao ikamutusa ng’i?”

“I can sing for him. He might be happy again,” Sakima told his parents. But his parents dismissed him. “He is very rich. You are only a blind boy. Do you think your song will help him?”

“Kuti namwimbilako. Limbi kuti asansamuka na kabili,” efyo Sakima aebele abafyashi bakwe. Nomba abafyashi bakwe balikene. Abati, “Uyu muntu mukankaala saana. Iwe uli mwaice kabili taumona. Uleetontokanya ukutiila ulwimbo lobe kuti lwamwafwilisha?”


Nihakulicwalo Sakima nasikazwafa mi kezelaa hae amutusa. Ali, “lipina za Sakima zani ombaombanga hanishwile tala mi niyena mufumi lika muombaomba cwalo.”

However, Sakima did not give up. His little sister supported him. She said, “Sakima’s songs soothe me when I am hungry. They will soothe the rich man too.”

Sakima taanenwiike. Nkashi yakwe aalimulandiileko. Aatiile, “Inyimbo shakwa Sakima shilantalalika nga ndi ne nsala. No mukankaala wine kuti shamutalalika. ”


Zazi lelitatama Sakima akupa kezelaa hae yomunyinyani kuli amusindekete kwandu ya mufumi.

The following day, Sakima asked his little sister to lead him to the rich man’s house.

Ubushiku bwakonkelepo, Sakima aebele nkashi yakwe ukumutungulula ku ŋanda ya mukankaala.


Ayema kwatasi alihaulo lelituna mi akala kuopela pina yanalata hahulu. Kabunya, toho ya mufumi yakala kubonahala mwa lihaulo leo.

He stood below one big window and began to sing his favourite song. Slowly, the head of the rich man began to show through the big window.

Aiminine mwisamba lye windo ilikalamba no kwamba ukwimba ulwimbo aatemwishishe. Panoono-panoono, umutwe wa mukankaala wayambile ukumoneka pa windo.


Babeleki batuhela zene baeza mi bateeleza kwa pina yende ya Sakima. Kono muuna alimumu ali, “Hakuna ya konile kuombaomba mufumi, cwale mucaha yo unahana kuli yena uka kona?

The workers stopped what they were doing. They listened to Sakima’s beautiful song. But one man said, “Nobody has been able to console the boss. Does this blind boy think he will console him?”

Ababomfi baaleekele imilimo yabo. Baaleekutika ku lwimbo lwakwa Sakima ulwawama nganshi. Nomba shitaata umo aatiile, “Tapaaba nangu umo uwakwanisha ukutalalika ba bwana. Bushe uyu mulumendo wapofula aleemona kwati kuti abatalalika?”


Sakima afeza kuopela pina yahae mi afetuha kuli afunduke kono mufumi amumatela mi ali, “uopele hape.”

Sakima finished singing his song and turned to leave. But the rich man rushed out and said, “Please sing again.”

Sakima alipwishishe ukwimba ulwimbo lwakwe kabili alimine ukuti aleeya ku mwabo. Nomba umukankaala alifumine panse no kutiila “Napaapaata, imba na kabili.”


Kanako onayeo kwataha baana bababeli bananuzi mutu. Nebafumani mwanaa mufumi wa mushimani inge anatilwe ni kusiiwa kwa tuko anzila.

At that very moment, two men came carrying someone on a stretcher. They had found the rich man’s son beaten up and left on the side of the road.

Apopeene kwaishile abantu babili nabasenda umuntu pa macila. Baasangile umwana wa mukankaala nabamupuma ku fipondo kabili bamushiile mumbali ya musebo.


Mufumi na tabile hahulu kubona mwanaa hae hape. Afa Sakima mupuzo kaku muombaomba. Aisa mwanaa hae ni Sakima kwa sipatela kuli ayokutelwa ki pono ya hae.

The rich man was so happy to see his son again. He rewarded Sakima for consoling him. He took his son and Sakima to hospital so Sakima could regain his sight.

Umukankaala aalisansamwike pa kumona umwana wakwe na kabili. Aalilambwile Sakima pa kumutalalika ku mutima. Aatwele umwana wakwe na Sakima ku cipataala mu kumona nga kuti Sakima atampa ukumona na kabili.


Written by: Ursula Nafula
Illustrated by: Peris Wachuka
Translated by: Muyunda Malambo
Language: Lozi
Level: Level 3
Source: Sakima's song from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Options
Back to stories list Download PDF