Back to stories list

Byaambile Ñenya Yakwa Vusi What Vusi's sister said Ifyalandile nkashi yakwa Vusi

Written by Nina Orange

Illustrated by Wiehan de Jager

Translated by Ruth Kapamba, Mwitila Ntabo

Language Kaonde

Level Level 4

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


Juuba jimo lukeelo, ba nkambo yanji Vusi bamwichile ne kumubuula amba, “Vusi, napopwela twala jino jike ku bansemi yobe. Bakeba kwijingijisha kulenga keeke mukatampe wapa masongola anyenga yobe.”

Early one morning Vusi’s granny called him, “Vusi, please take this egg to your parents. They want to make a large cake for your sister’s wedding.”

Ubushiku bumo ulucelo Vusi balimwitile kuli banakulu, “Vusi, napaapaata twala ilini ili ku bafyashi bobe. Baleefwaya ukupanga keeke iikalamba iyapabwinga bwakwa nkashi yobe.”


Byoailenga ku bansemi yanji, Vusi wasambakene bansongwalume babiji saka batolaula bipangwa. Nsongwalume umo wamwangajile Vusi jiike ne kwijimaka kukichi. Ponkapo Jiike jaalajikile.

On his way to his parents, Vusi met two boys picking fruit. One boy grabbed the egg from Vusi and shot it at a tree. The egg broke.

Mu nshila pakuya ku bafyashi bakwe, Vusi aakumenye abalumendo babili baleetoola ifitwalo. Umulumendo umo asompwele ilini kuli Vusi alitoba ku cimuti. Ilini lyalitobeke.


Vusi wajijile amba, “Kika kyowauba obewa Aja jike jajiinga jakulengela keeke. Keeke yebakusakanga kulenga wakufwainwa kwikala wapa masongola nyenga yami. Pano Nyenga yami ukamba ambaka inge kwabula kwikalako keeke wapa masongola?”

“What have you done?” cried Vusi. “That egg was for a cake. The cake was for my sister’s wedding. What will my sister say if there is no wedding cake?”

“Ngefi wacita?” efyailishenye Vusi. “Ilini lilya lyaciba lyakupangila keeke. Keeke yaciba no kuba yapa bwinga bwakwa nkashi yandi. Nkashi yandi alalanda shani nga takwabe keeke yapa bwinga?”


Bansongwalume baumvwine bibi pamukeyu yebaambijile Vusi. Kafwako byotwakonsha kuuba pa mambo akeeke ne, nanchi twibapatu ba nyenga yobe awe mukombo wakwendelako. Ponkapo Vusi watwajijile na lwendo lwanji.

The boys were sorry for teasing Vusi. “We can’t help with the cake, but here is a walking stick for your sister,” said one. Vusi continued on his journey.

Abalumendo balilombele ubwelelo pafyo baacushishe Vusi. “Tapali ifyo twingacita pali keeke, lelo senda inkonto upeele nkashi yobe,” efyo umo aasosele. Vusi alikonkenyepo ubulendo bwakwe.


Mujishinda, wataine bashetu babiji babena kushimika nzubo. Shetu umo waipwizhe amba, “Obewa mwanyike nanchi twakonsha kwingijishako kyokyo kichi kyobe kyakosa nyi?” Bino kichi kyachimukile mambo kechi kyajinga kyakosa ne.

Along the way he met two men building a house. “Can we use that strong stick?” asked one. But the stick was not strong enough for building, and it broke.

Mu nshila aakumenye abaume babili baleekuula iŋanda. “Bushe kuti twabomfyako icimuti ico icakosa?” efyo umo aipwishe. Lelo icimuti tacakosele icakubomfiwa mu makuule, efyo caputwike.


“Mwauba ka?” Vusi wajijiile. “Akyo kichi kyajinga bupe bwakwa nyenga yami. Bajikutolaulanga bipangwa bobaji kumpa kino kichi namambo akuuba baji kulala jiike jakulengela keeke. Keeke yebaji kusakanga kulenga wajinga wapa masongola anyenga yami. Pano kafwako jiike, keeke kabiji nebupe. Nanchi nyenga yami ukamba ambaka?”

“What have you done?” cried Vusi. “That stick was a gift for my sister. The fruit pickers gave me the stick because they broke the egg for the cake. The cake was for my sister’s wedding. Now there is no egg, no cake, and no gift. What will my sister say?”

“Ngefi wacita?” Vusi ailishanya. “Ico icimuti caciba buupe bwakwa nkashi yandi. Abacilatoola ifitwalo ebacimpeela icimuti pantu bacitoba ilini lyakupangila keeke. Keeke yaciba no kuba yapa bwinga bwakwa nkashi yandi. Nomba tapali ilini, tapali keeke, elyo kabili tapali no bupe. Nkashi yandi alalanda shani? ”


Bashimikilenga nzubo baumvwine kutama pakuchimuna mukombo. Umo wamulume waambile amba, “Kafwako byotwakonsha kuuba pa mambo keeke, bino tusa kukupa nsono yakuvimbila ukape nyenga yobe.” Vusi watwajijile na lwendo lwanji.

The builders were sorry for breaking the stick. “We can’t help with the cake, but here is some thatch for your sister,” said one. And so Vusi continued on his journey.

Bakakuula balilombele ubwelelo pafyo baakontwele icimuti. “Tapali ifyo twingacita pali keeke, lelo buula icaani ici upeele nkashi yobe,” efyo umo aasosele. Vusi alikonkenyepo ubulendo bwakwe.


Mulwendo lwanji, Vusi wasambakene Njimi ne Ñombe. Kumvwa Ñombe waambile amba, “Ayo nsono kuwama, mwakonsha kumpapo tucheeche nje nyi?” Ñombe wajile nsono yonsetu mambo yakijilemo kunenkuma.

Along the way, Vusi met a farmer and a cow. “What delicious thatch, can I have a nibble?” asked the cow. But the thatch was so tasty that the cow ate it all!

Mu nshila, Vusi aakumenye umulimi ali ne ŋombe. “Yangu icaani ici ubusuma, bushe kuti nalyapo cinoono?” efyaipwishe iŋombe. Lelo icaani caliweme saana icakuti iŋombe yaliliile conse!


“Mwauba ka?” Vusi wajijiile. “Ayo nsono yajinga bupe bwa nyenga yami. Bashimika manzubo bobampele ino nsono mambo bamokwele kichi kyafumine kubatolawilenga bipangwa. Batolawilenga bipangwa bampele kino kichi mambo balajile jiike ja keeke wa nyenga yami. Keeke wajinga wapa masongola a nyenga yami. Pano kafwako jiike, kafwako ne bupe. Pano nyenga yami ukamba ambaka?”

“What have you done?” cried Vusi. “That thatch was a gift for my sister. The builders gave me the thatch because they broke the stick from the fruit pickers. The fruit pickers gave me the stick because they broke the egg for my sister’s cake. The cake was for my sister’s wedding. Now there is no egg, no cake, and no gift. What will my sister say?”

“Ngefi wacita?” efyailishenye Vusi. “Icaani ico caciba buupe bwakwa nkashi yandi. Bakakuula bacimpela icaani pantu bacikontola icimuti icacifuma ku bacilatoola ifitwalo. Abacilatoola ifitwalo bacimpeela icimuti pantu bacitoba ilini ilyakupangila keeke yakwa nkashi yandi. Keeke yaciba no kuba yapa bwinga bwakwe. Nomba tapali ilini, tapali keeke, elyo kabili tapali no bupe. Nkashi yandi alaayalanda shani? ”


Ñombe waumvwine kutama namambo amuchima wanji walwiso. Nanchi Njimi walangulukile kupa Vusi ñombe amba akape bupe nyenga yanji. Vusi watwajijile na lwendo lwanji.

The cow was sorry she was greedy. The farmer agreed that the cow could go with Vusi as a gift for his sister. And so Vusi carried on.

Iŋombe yalilomba ubwelelo pali ubu buliili. Umulimi alisumine ukuti Vusi asende iŋombe nga ubupe bwakwa nkashi yakwe. Efyo Vusi akonkenyepo.


Bino Ñombe wanyemene ne kubwela kwanjiminga Njimi pakimye kya kuja kajo ka mabanga. Akino kyalengejile Vusi kulubilamo kabiji wakelelwe kufika ku masongola a nyenga yanji. Watainwa benyi bobaichile kumasongola babena kuja ne kajo.

But the cow ran back to the farmer at supper time. And Vusi got lost on his journey. He arrived very late for his sister’s wedding. The guests were already eating.

Lelo iŋombe yalibutwike no kubwelela ku mulimi ilyo inshita ya kulya icakulya ca mulalilo yafikile. Vusi nao alilubile pa bulendo bwakwe. Aafikile ku bwinga bwakwa nkashi yakwe ubushiku saana. Abaitilwe ku bwinga ninshi nabatampa no kulya.


“Nsakuba byepi?” Vusi wajijile. “Awa ñombe wakunyema yewajinga kyabupe mukubwezha pansono yampele bashimikilenga mazubo. Bamashimikilenga manzubo bampele ino nsono mambo bamokwele kichi kyafumine kubatolawilenga bipangwa. Batolawilenga bipangwa bampele kino kichi mambo balajile jiike jakulengela keeke wa nyenga yami. Keeke wajinga wapa masongola a nyenga yami. Pano kafwako jiike, kafwako keeke ne bupe kafwako.”

“What shall I do?” cried Vusi. “The cow that ran away was a gift, in return for the thatch the builders gave me. The builders gave me the thatch because they broke the stick from the fruit pickers. The fruit pickers gave me the stick because they broke the egg for the cake. The cake was for the wedding. Now there is no egg, no cake, and no gift.”

“Nalacita shani?” efyailishenye Vusi. “lIya ŋombe ibutwike yaciba buupe, pa caani bakakuula bampeele. Bakakuula bacimpeela icaani pantu bacikontola icimuti icacifuma ku bacilatoola ifitwalo. Abacilatoola ifitwalo bacimpeela icimuti pantu bacitoba ilini lyakupangila keeke. Keeke yaciba no kuba yapa bwinga. Nomba tapali ilini, tapali keeke, kabili tapali no bupe.”


Nyenga wakwa Vusi walangulukilepo kakimye kabaya kabiji nekwamba amba, “Vusi nkasami, kena akamwa pabya bupe nangwa pa keeke ne! Kyawamatu kekya kuuba amba tuji pano kabiji twasangalala. Pano vwala bivwalo byobe byakipale, twayayi tusangalale pajino juuba!” Nanchi byobyo byaubile Vusi.

Vusi’s sister thought for a while, then she said, “Vusi my brother, I don’t really care about gifts. I don’t even care about the cake! We are all here together, I am happy. Now put on your smart clothes and let’s celebrate this day!” And so that’s what Vusi did.

Nkashi yakwa Vusi alikutumene panshita iitali, elyo asosa ati, “Nshisakamene pa fyabupe, nangu pali keeke! Nintemwe pantu bonse tuli kuno kabili tuli abansansa. Nomba fwaleni ifyakufwala fyenu ifisuma tusefye ubu bushiku!” Nacine efyo Vusi aacitile.


Written by: Nina Orange
Illustrated by: Wiehan de Jager
Translated by: Ruth Kapamba, Mwitila Ntabo
Language: Kaonde
Level: Level 4
Source: What Vusi's sister said from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 International License.
Options
Back to stories list Download PDF