Back to stories list

Simbegwire Simbegwire Simbegwire

Written by Rukia Nantale

Illustrated by Benjamin Mitchley

Translated by Ruth Kapamba, Mwitila Ntabo

Language Kaonde

Level Level 5

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


Simbegwire waumvwine bingi bulanda kimye kyafwile bainanji. Bino bashanji Simbegwire baesekele bingi nangovu kumulama bulongo mwanabo wamukazhi. Pachepache batendekele kusangalala jikwabo kwakubula bainanji Simbegwire. Kimye kyonse lukeelo baikalanga nakwisamba pa byobakoba juuba jikalondelapo. Kimye kyonse mabanga bateekanga kajo kamulajilo pamo. Panyuma yakovwa bijiilo, bashanji Simbegwire bamukwashangako kuuba mingilo ya kusukuulu.

When Simbegwire’s mother died, she was very sad. Simbegwire’s father did his best to take care of his daughter. Slowly, they learned to feel happy again, without Simbegwire’s mother. Every morning they sat and talked about the day ahead. Every evening they made dinner together. After they washed the dishes, Simbegwire’s father helped her with homework.

Lintu banyina Simbegwire baafwile, aali uwabulanda saana. Bawishi balyesesha na maka yonse ukumusunga bwino no kumusansamusha. Panoono-panoono, baatampile ukusansamuka na kabili, nangu banyina Simbegwire bashalipo. Cila lucelo baleikala pamo no kulanda pafya ubo bushiku buleba. Cila cungulo baaleepekanya umulalilo bonse. Panuma ya kusamfya imbale, bawishi Simbegwire baaleafwako umwana imilimo yaku sukulu.


Juuba jimo bashanji Simbegwire kechi babwelele kunzubo bukiji nobe byonka byobaubanga kimye kyonse ne. “Baipwizhe amba, “Ujipi mwanami? Simbegwire wanyemejile kuba shanji. Simbegwire waimenetu zhoo byoamwene amba bashanji bakwachile kuboko kwa babakazhi. Ba shanji bamulumbulwijile amba, “mwanami mbena kukeba namba uyuke uno muntu wakilamo kunema. Uno muntu jizhina janji ye Anita,” ba ambile nakumwemwesela.

One day, Simbegwire’s father came home later than usual. “Where are you my child?” he called. Simbegwire ran to her father. She stopped still when she saw that he was holding a woman’s hand. “I want you to meet someone special, my child. This is Anita,” he said smiling.

Ubushiku bumo, bawishi Simbegwire baalicelelwe ukubwela ukucila inshita baalebwelelapo lyonse. Baitile Simbegwire abati, “Ulikwisa we mwana wandi?” Simbegwire aabutukiile kuli bawishi. Aileiminina shika ilyo aamwene bawishi nabekatilila ukuboko kwakwa namaayo. “Mwana wandi, ndefwaya uposhe aba njishile nabo. Niba Anita,” efyalandile bawishi ninshi baalemwentula.


“Byepi Simbegwire, bashobe bambula bintu byavula bingi pe obewa,” Anita waambile. Bino Anita kechi wamwemwesejile nangwa kukwata kuboko kwakwa Simbegwire ne. Bashanji Simbegwire batemenwe ne kusangalala bingi. Besambile pabwikalo bwabo bwakulutwe bonse basatu. Ba shanji bamwambijile mwanabo amba, “Mwanami, naketekela usa kwibaswa ba Anita kwikala bainobe.”

“Hello Simbegwire, your father told me a lot about you,” said Anita. But she did not smile or take the girl’s hand. Simbegwire’s father was happy and excited. He talked about the three of them living together, and how good their life would be. “My child, I hope you will accept Anita as your mother,” he said.

Ba Anita abati, “Mwapola Simbegwire, bawiso balinshimikila ifintu ifingi pali iwe.” Nomba tabamwentwile nangu ukutambika ukuboka ku mwana. Ba wishi Simbegwire baali temwa na ukusansamuka saana. Balandile pafyo bonse batatu bakalaikala pamo, na pafyo imikalile yabo ikawama. Abati, “We mwana wandi, ndesubila ukasumina ba Anita ukuba banoko.”


Bwikalo bwa kwa Simbegwire bwa pimpwilwe. Kechi wajingapo na kimye kyakwikalapo nabashanji kimye kya lukeelo ne. Ba Anita bamupelenga mingilo yavula yapa nzubo kyakuuba keakankalwe ne kunemba mingilo ya kusukuulu mabanga namambo akukooka. Simbegwire wayangatu nakulaala panyuma yakuja kajo ka mabanga. Kyamutekeneshangatu kemwemba wanji wawama wamushijile bainanji. Bino ba shanji Simbegwire kechi bayukile amba mwanabo wajinga nabulandane.

Simbegwire’s life changed. She no longer had time to sit with her father in the mornings. Anita gave her so many household chores that she was too tired to do her school work in the evenings. She went straight to bed after dinner. Her only comfort was the colourful blanket her mother gave her. Simbegwire’s father did not seem to notice that his daughter was unhappy.

Ubwikashi bwakwa Simbegwire bwalicinjishe. Taakwete inshita yakuba na bawishi ulucelo. Ba Anita baaleemupeela incito shapa ŋanda ishingi saana icakuti aaleenaka aaleefilwa no kubomba imilimo yaku sukulu icungulo. Aaleeyafye mu kusendama panuma ya kulya icakulya ca mulalilo. Icaleemusansamushafye buulangeti bwamalangi ubwamupeele banyina. Calemoneka kwati bawishi Simbegwire tabaishibe kuti umwana wabo taasansamwike.


Pakupitapo bañondo bacheeche, bashanji Simbegwire babujile Simbegwire ne bainanji amba bakafumapo panzubo moba aavula. Bebalaile amba “nkayanga ku mingilo. Bino nayuka mukelamatu bulongo.” Simbegwire wamwesheshe kilungi kyabulanda, bino bashanji kechi bamwene ne. Anita aye kechi waambilepo kintu kiji kyonse ne. Kabiji kechi wamwemwesheshe kiji kyonse nangwa kubula kusangalala ne.

After a few months, Simbegwire’s father told them that he would be away from home for a while. “I have to travel for my job,” he said. “But I know you will look after each other.” Simbegwire’s face fell, but her father did not notice. Anita did not say anything. She was not happy either.

Panumafye ya myeshi inoono, bawishi Simbegwire balilaile pa ŋanda ukuti baleefumapo panshita inoono. Abati, “Mfwile ukuya ku ncito. Nomba ninjishiba ukuti mwakulasunganafye bwino.” Simbegwire taasansamwike, nomba bawishi taabaishibe. Ba Anita taabalandile nangu cimo. Nabo tabaatemenwe iyoo.


Simbegwire bintu byayilengatu nakutaminako. Inge kechi wapwisha mingilo yapa nzubo nangwa wijizhañanyako, Anita watendekele kumupuma. Kimye kyakuja kajo kamabanga, Anita wajanga kajo kaavula kumushilako Simbegwire bukuuku. Kimye kyonse pakulaala, Simbegwire wajilanga aku saka akumbachila mwemba wamushijile bainanji.

Things got worse for Simbegwire. If she didn’t finish her chores, or she complained, Anita hit her. And at dinner, the woman ate most of the food, leaving Simbegwire with only a few scraps. Each night Simbegwire cried herself to sleep, hugging her mother’s blanket.

Imikalile yakwa Simbegwire yalibiipiileko. Nga tapwishishe incito isha mu ŋganda, nangu nga ailishanya, ba Anita baaleemuuma. Pa mulalilo, Ba Anita eebaaleelya ifyakulya ifingi, baashilakofye Simbegwire utunoono. Cila bushiku Simbegwire aaleelaala alelila ninshi nakumbatila no bulangeti bwaba nyina.


Juuba jimo lukeelo, Simbegwire kechi wabukile bukiji ne. “Obewa nkope!” Anita wabijikile. Wamukokele Simbegwire kufuma mumwanya. Mwemba wanji wawama wakobele mumusumali kabiji watabukile ne kwabanapo pabiji.

One morning, Simbegwire was late getting out of bed. “You lazy girl!” Anita shouted. She pulled Simbegwire out of bed. The precious blanket caught on a nail, and tore in two.

Ubushiku bumo ulucelo, Simbegwire alicelelwe ukubuuka. Ba Anita baapatile ati, “We munaŋani wamwanawe!” Efyo baakulwile Simbegwire ukumufunya pa busanshi. Ubulangeti atemwishishe bwaiketwe ku musomali no kulepuka ukwakanika pabili.


Simbegwire waumvwine bingi kutama. Walangulukile kunyemapo pa nzubo. Wasendele bipimvwa byamwemba wamupele bainanji, walongele kajo kabiji wafuminepo pa nzubo. Walondejilengatu jishinda mwailenga bashanji.

Simbegwire was very upset. She decided to run away from home. She took the pieces of her mother’s blanket, packed some food, and left the house. She followed the road her father had taken.

Simbegwire alifulilwe saana. Aasalilepo ukufyuka pa ŋanda. Aasendele utupimfya twa bulangeti bwaba nyina, alonga no twakulya, no kufuma pa ŋanda. Aakonkele umusebo mwapitile bawishi.


Byokyafikile kimye kya mabanga, wakanjijile ku kichi kyalepa kwipi namukola ne kunengezha pakulaala mumisampi. Saka akyangye kulaala watendekele kwimba lwimbo amba. “Maama, maama, maama, mwansha mwabunke. Mwanshile kwakubula kubwela ne. Ba taata kechi bantemwa byobantemenwe ne. Maama nanchi mukabwela ñanyi kimye? Mwansha bunke.”

When it came to evening, she climbed a tall tree near a stream and made a bed for herself in the branches. As she went to sleep, she sang: “Maama, maama, maama, you left me. You left me and never came back. Father doesn’t love me anymore. Mother, when are you coming back? You left me.”

Cilya bwaila, aniina ku cimuti icitali mupeepi na kamana no kupanga ubusanshi mu misambo. Pa kulaala, alaimba ati: “Maayo, maayo, maayo, mwalinsha ine. Mwalinsha ukwabula ukubwela. Bataata tabatemwa nomba. Maayo ni lilali mukabwela? Mwalinsha ine.”


Juuba jalondejilepo, Simbegwire waimbilenga yenka uno lwimbo jikwabo. Bainetu baishile nakuchapa bivwalo kukakola, baumvwine muntu saka emba lwimbo wa bulanda kufuma kukichi kyalepa. Balangulukile amba kampe mwelatu wasunkanyinyenga mabula kabiji batwajijile na mingilo yabo. Bino umo inetu watelekeshe bingi bulongo ku uno lwimbo.

The next morning, Simbegwire sang the song again. When the women came to wash their clothes at the stream, they heard the sad song coming from the tall tree. They thought it was only the wind rustling the leaves, and carried on with their work. But one of the women listened very carefully to the song.

Ubushiku bwakonkelepo ulucelo, Simbegwire aimbile ulwimbo na kabili. Ilyo banamaayo baishile mu kucapa ifyakufwala mu mumana, baumfwile ulwimbo lwacililishi lulefumina ku cimuti icitali. Mu maano abati mwela uleelisha amabuula, awe bakonkenyepo ne milimo yabo. Nomba umo pali beena akutikishe ku lwimbo.


Uno inetu watajishishe bingi kukichi. Wamwene mwanyike wamukazhi ne bipimvwa byanji bya mwemba saka abena kujila. Ponkapo wabijikile amba, “Simbegwire, mwana kolojami wamulume!” Bainetu bakwabo balekele kuchapa ne kukwasha Simbegwire kwikila kukichi. Ba shanji-nkazhi bamukumbachile kabiji baesekele kumutekenesha.

This woman looked up into the tree. When she saw the girl and the pieces of colourful blanket, she cried, “Simbegwire, my brother’s child!” The other women stopped washing and helped Simbegwire to climb down from the tree. Her aunt hugged the little girl and tried to comfort her.

Uyu namaayo aalooleshe ku muulu wa cimuti. Lintu aamwene akakashana no tupimfya twa bulangeti ubwamalangi, aapundile ati, “Simbegwire, umwana wakwa ndume yandi!” Banamaayo bambi baaleekele ukucapa bayafwilishako Simbegwire ukwikila ku cimuti. Banyina-senge bakumbatile akakashana no kwesha ukukatalalika.


Ba shanji-nkazhi bamusendele Simbegwire kunzubo yabo. Ba mupeele Simbegwire byakuja byakaba ne kumuvweta bulongo mumwemba wa mupeele bainanji. Abwa bufuku Simbegwire wajijile bingi saka akyangye kuponena mutulo. Bino wajijilenga mipolo yalusekelo. Wayukile amba ba shanji-nkazhi bakamulama bulongo.

Simbegwire’s aunt took the child to her own house. She gave Simbegwire warm food, and tucked her in bed with her mother’s blanket. That night, Simbegwire cried as she went to sleep. But they were tears of relief. She knew her aunt would look after her.

Banyina-senge baasendele Simbegwire ku ŋanda ku mwabo. Panuma, baamupeele icakulya icakaba, no kumufimbilisha no bulangeti bwaba nyina pa busanshi. Bulya bushiku, Simbegwire aalililile pa kulaala. Nomba fyali fiilamba fyansansa. Aalishibe ukuti banyina-senge bakamusunga bwino.


Ba shanji Simbegwire byo babwelele kunzubo, batainetu mu kibamba moalaalanga ufwamo. “Kika kyamwekele, Anita?” Bashikishe na muchima wa bulanda. Anita walumbulwile amba Simbegwire wanyemene. “Nakebelengatu namba a anemekenga,” wakumbwile. “Kampepo nakizhizhemo bukaji.” Ba shanji Simbegwire balupukile munzubo ne kuya mwaya kakola. Batwajijile kuya kumuzhi waba nyenga yabo nakukeba kuyuka inge ba mumwenepo Simbegwire.

When Simbegwire’s father returned home, he found her room empty. “What happened, Anita?” he asked with a heavy heart. The woman explained that Simbegwire had run away. “I wanted her to respect me,” she said. “But perhaps I was too strict.” Simbegwire’s father left the house and went in the direction of the stream. He continued to his sister’s village to find out if she had seen Simbegwire.

Ilyo bawishi Simbegwire baabwelele pa ŋanda, baasangile Simbegwire talimo mu muputule wakwe. Baipwishe bulanda-bulanda abati, “Anita, finshi fyacitike?” Namaayo alondolwele ukuti Simbegwire aalifyukile. Ati “Naalefwaya ancindike. Nomba limbi caalicilamo.” Bawishi Simbegwire baafumine pa ŋanda no kulola ku mumana. Bakonkeyepo ukuya ku mushi ukwaleikala bankashi yabo mu kuyaipusha nga cakuti baalimweneko Simbegwire.


Simbegwire wakailenga nabavyala banji kimye kyoamwene bashanji paleepa. Waumvwine moyo amba kampe ba shanji basa kumukajipila. Onkao mambo, wanyemejile munzubo nakufyama. Bino ba shanji bayile koajinga ne kumwambila amba, “Simbegwire, kyawama watanapo bainobe bawama muchima. Bano bakutemwa kabiji bakuyuka byouji. Nji bingi nalusekelo neobewa kabiji nakutemwa.” Baswañene amba Simbegwire ekalenga naba shanji-nkazhi monka moakebela.

Simbegwire was playing with her cousins when she saw her father from far away. She was scared he might be angry, so she ran inside the house to hide. But her father went to her and said, “Simbegwire, you have found a perfect mother for yourself. One who loves you and understands you. I am proud of you and I love you.” They agreed that Simbegwire would stay with her aunt as long as she wanted to.

Simbegwire aaleyangala na bafyala bakwe ilyo aamwene bawishi akatalamukila. Aalitinine ukuti limbi balikalipe, icalengele ukuti abutukile mu ŋanda mu kubelama. Nomba bawishi baile kuli ena elyo balanda ati, “Simbegwire, nausanga banoko abalingile. Banoko abakutemwa kabili abakwishiba ifyo waba. Naucitafye bwino elyo kabili naalikutemwa.” Baasuminishenye ukuti Simbegwire kuti aikala na banasenge apo aleefwaila.


Ba shanji bayanga nakumupempula moba onse. Juuba jimo ba shanji baile nakumupempula saka bajine Anita. Anita wakwachile kuboko kwakwa Simbegwire. “Ndekeleko mambo, nalubankenye,” Anita waambile. “Kana wakonsha kunswisha ngesekeko jikwabo nyi?” Simbegwire watajile ba shanji nakilungi kya bulanda. Simbegwire wanyamukile pachepache ne kukumbata Anita.

Her father visited her every day. Eventually, he came with Anita. She reached out for Simbegwire’s hand. “I’m so sorry little one, I was wrong,” she cried. “Will you let me try again?” Simbegwire looked at her father and his worried face. Then she stepped forward slowly and put her arms around Anita.

Bawishi baalemutandalila cila bushiku. Mpaka pakulekelesha, baishile naba Anita. Ba Anita baikete Simbegwire pa kuboko. Abati, “Unjeleleko we mwana, nalilufyenye. Bushe kuti wansuminisha ukuti njesheko na kabili?” Simbegwire aaloleshe bawishi abaaleemoneka ukusakamana. Simbegwire aendele panoono-panoono no kukumbatila ba Anita.


Mulungu walondejilepo, Anita waichile Simbegwire, bavyala banji ne ba shanji-nkazhi kunzubo na kujiila byakuja pamo. Anita wanengezhezhe konse kajo ko atemenwe kuja Simbegwire kabiji bonse bajile nekwikuta. Banyike baile na kukaya bino bakulumpe besambilenga. Simbegwire waumvwine bulongo ne moyo wapwile. Nanchi wafukwilepo kubwela kunzubo nakwikala na ba shanji ne bainanji bakumushinda.

The next week, Anita invited Simbegwire, with her cousins and aunt, to the house for a meal. What a feast! Anita prepared all of Simbegwire’s favourite foods, and everyone ate until they were full. Then the children played while the adults talked. Simbegwire felt happy and brave. She decided that soon, very soon, she would return home to live with her father and her stepmother.

Umulungu wakonkelepo, ba Anita baitile Simbegwire ukwisa ku ŋanda ku maliila pamo na bafyala bakwe na banasenge. Yaali maaliila! Ba Anita baapekenye fyonse ifyakulya Simbegwire atemwishishe, na bonse baaliliile mpaka baikuta. Panuma, abaice baile mukwangala elyo abakalamba baashele baleeshimika ilyashi. Simbegwire aumfwile insansa kabili taakwete no mwenso. Aatontonkenye ukuti tacali na kupoosa inshita, aali no kubwelela pa ŋanda mu kwikala na bawishi na banyina ba Anita.


Written by: Rukia Nantale
Illustrated by: Benjamin Mitchley
Translated by: Ruth Kapamba, Mwitila Ntabo
Language: Kaonde
Level: Level 5
Source: Simbegwire from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 International License.
Read more level 5 stories:
Options
Back to stories list Download PDF